De bestuurlijke Conferentie van de zes Drechtsteden over dienstverlening geeft stof tot nadenken.

Dienstverlening aan de burger is een essentieel onderdeel van het werk van de overheid.

Het is van belang om daar goed de gedachten over te laten gaan. Dat geldt niet alleen voor eventuele 'producten' die burgers, bedrijven en instellingen bij de gemeenten moeten krijgen als bijvoorbeeld een paspoort, rijbewijs en of een vergunning. Dat geldt ook en in het bijzonder voor de effecten van eventuele processen die daarmee gepaard gaan en consequenties (kunnen) hebben voor de rol en positie c.q. de verhouding tussen gemeente en burger. 

Vanouds onderkennen wij in ons land drie overheden: de centrale of rijksoverheid, de provincie en de gemeente. Wij zijn geneigd daar een zekere hiërarchie bij te denken van hoog naar laag. Daarbij wordt gemakshalve over het hoofd gezien dat iedere overheidslaag ook autonoom is met daarnaast aspecten van medebewind.

In dat hiërarchisch denken komt gelukkig een omslag. Den Haag erkent dat zij veel niet zelf kan en laat steeds meer over aan de gemeenten. Gemeenten die vanwege hun directe relatie met de burger dan ook in toenemende mate de 'eerste overheid' genoemd worden. Daar ligt de primaire vertrouwensband burger/bestuur(politiek)

De relatie van de burger met de gemeente is vanuit democratisch oogpunt van groot belang. Sterker nog de burger is in ons democratiasche staatsbestel het begin en het einde van het bestaansrecht van de gemeente. Hij kiest het politiek samengesteld bestuur, hij is opdrachtgever en hij beoordeelt de verdiensten van het politiek samengestelde bestuur via de gemeenteraadsverkiezingen. De relatie burger/gemeente kun je beschouwen als de navelstreng van de democratie. Wordt die navelstreng doorgeknipt dan verliest de gemeente zijn bestaansrecht en wordt de burger dolende.

Terug naar de dienstverlening is het dus van belang dat de relatie burger/bestuur = gemeente zorgvuldig in acht genomen wordt en waar mogelijk versterkt.

Indien gemeenten door samenwerking interne werkprocessen goedkoper en efficiënter kunnen verrichten is dat prima.

Raken managers, consultants en bestuurders de weg kwijt en gaan ze zo ver dat ze niet gehinderd door kennis, inzicht en gevoel van en voor de democratische basisbeginselen de werkprocessen, de financiën en efficiency als bepalende factoren gaan zien dan gaat het fout. Dan wordt de legitimatie van het bestuur i.c. de gemeente ter discussie gesteld.

Dat was m.i. tijdens deze bestuurlijke conferentie van de zes Drechtsteden aan de orde. Er werd een regionale visie op dienstverlening gepresenteerd. Op zich al een tegenspraak: de regio Drechtsteden verleent geen diensten aan burgers. Dat moet ook zo blijven.

De zes Drechtsteden werken samen om interne processen te faciliteren en daardoor als gemeente beter en goedkoper te kunnen werken. Wordt dienstverlening aan de burger op regionaal niveau ingevuld en uitgevoerd dan wordt de navelstreng met de gemeente doorgeknipt; dan is dat feitelijk een uitholling c.q. ondermijning van de gemeente als overheid.

Voor hen die dat niet zien zal het sluipenderwijs gebeuren, voor hen die dat wel zien en er zich van bewust zijn, maar het niet willen of durven zeggen is dat .............